© MYHΣ 2022. All rights reserved.

To Έργο
Η Ιστορία
Η Αρχιτεκτονική
Η Ιδέα

ΜΥΗΣ ΑΓYΙΑ

Το Έργο

Το κτίριο ως μηχανή. Το νερό ανεβαίνει με υπερχείλιση στην ανηρτημένη δεξαμενή και από εκεί πέφτει στους στροβίλους. Πηγή: Αρχείο Α. Βαζάκα - Μ. Μανδαλάκη

Ο Μικρός Υδροηλεκτρικός Σταθμός (ΜΥΗΣ) με την τεχνητή λίμνη της Αγυιάς Χανίων αποτελούν ένα ενιαίο τεχνολογικό έργο της εποχής του 20ου αιώνα.  Πρόκειται  για ένα πρωτοποριακό για την τότε εποχή επίτευγμα, καθώς αποτελεί ένα λαμπρό παράδειγμα αξιοποίησης των υδάτινων πόρων και των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στη χώρα μας.

Ο σταθμός αξιοποιεί την υψομετρική διαφορά 4 μέτρων που έχει σε σχέση με τη στάθμη της τεχνητής λίμνης. Το νερό της λίμνης ρέει προς τον ΜΥΗΣ,  περνά ένα χωμάτινο φράγμα μήκους 435 μέτρων και μέσω ενός κλειστού αγωγού από μπετόν (αγωγός προσαγωγής)  μήκους 490 μέτρων και διαμέτρου 2,5 μέτρων,  οδηγείται στον ΜΥΗΣ. Από εκεί ένα μέρος του καταλήγει στο ρυάκι (διώρυγα φυγής) μέσω μίας μεταλλικής δικλίδας, ενώ το υπόλοιπο ανεβαίνει στην οροφή του κτηρίου σε μία δεξαμενή (δεξαμενή φόρτισης) ύψους 9,2 μέτρων. Η δεξαμενή όταν υπερχειλίσει  οδηγεί το  νερό σε πτώση  με δύναμη προς το κάτω, εντός του κτιρίου αλλά σε ξεχωριστό διαμέρισμα. Κατά την πτώση του νερού, τρία ζεύγη ανοικτών στροβίλων - τύπου Francis-  περιστρέφονται, και μέσω των οριζόντιων αξόνων τους μετέφεραν την κίνηση τους σε τρεις ηλεκτρομαγνήτες- γεννήτριες οι οποίες παρήγαγαν εναλλασσόμενο ηλεκτρικό ρεύμα.

Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΔΕΗ

Η Ιστορία

Ο Μικρός Υδροηλεκτρικός Σταθμός της Αγυιάς εγκαινιάστηκε στις 22 Ιουλίου 1929 από τον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδος Ελευθέριο Βενιζέλο. Κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του παρείχε μικρή αλλά σημαντική  ποσότητα ηλεκτρικού ρεύματος στην πόλη των Χανίων. Έδινε ηλεκτρισμό με χαμηλό κόστος,  άμεσα (όποτε υπήρχε ανάγκη), φιλικά και χωρίς επιπλέον ρύπανση προς το περιβάλλον.

Στην προσπάθεια ενίσχυσης των διαρκώς αυξανόμενων αναγκών ηλεκτροδότησης της πόλης και των οικισμών της ευρύτερης περιοχής (Αγιά, Αγροκήπιο, Αλικιανός, Βαρύπετρο, Γαλατάς, Κόκκινος Πύργος, Μουρνιές, Πελεκαπίνα, Περιβόλια, Σκουλάς, Σούδα, Χρυσοπηγή) το 1936,  ο Δήμος Χανίων δημιούργησε ένα θερμοηλεκτρικό σταθμό στην οδό Υψηλαντών.

Όντας ένα από τα ελάχιστα υδροηλεκτρικά εργοστάσια της εποχής του, ο ΜΥΗΣ  παρέμεινε σε λειτουργία μέχρι και το 2005. Αρχικά, ανήκε στη Δημοτική Επιχείρηση Ηλεκτροφωτισμού Χανίων, το 1959 αγοράστηκε από τη ΔΕΗ και στη συνέχεια αξιοποιήθηκε από τη ΔΕΗ Ανανεώσιμες Α.Ε.

Πριν από την ίδρυση της ΔΕΗ και την έναρξη της διαδικασίας εξαγορών ανά την Ελλάδα, σε ολόκληρη την Κρήτη ηλεκτροδοτούνταν 63 πόλεις και οικισμοί από 43 εταιρείες! Οι περισσότερες ανήκαν στους κατά τόπους ελαιουργικούς ή γεωργικούς συνεταιρισμούς (22), ακολουθούσαν οι κοινοτικές/δημοτικές ηλεκτρικές εταιρείες (11) και τέλος οι ιδιωτικές (10).

Πηγή: Iστορικό Αρχείο ΔΕΗ

Η Bιομηχανική Αρχιτεκτονική

Το κτίριο του Σταθμού αποτελεί τεκμήριο βιομηχανικής αρχαιολογίας, εντάσσεται στη σύγχρονη ιστορία της πόλης και στη συλλογική μνήμη της κοινωνίας των Χανίων.  Η παρουσία ενός τόσο πρωτοποριακού έργου στη Κρήτη των απαρχών του 20ου αιώνα, έχει σήμερα ιστορική, τεχνολογική, κοινωνική, αρχιτεκτονική και επιστημονική αξία.

Ως μελετητές του έργου αναφέρονται ο Ιταλός Πριντσιβάλι και ο Ελβετός Σεν σε συνεργασία με όμιλο μηχανικών από το Ηράκλειο.

Ο Σταθμός διαθέτει μοντέρνα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά. Γενικότερα, χαρακτηρίζεται από απουσία διακόσμου με τα φέροντα στοιχεία του να είναι διακριτά και «καθαρά». Υπάρχει σαφής διάκριση μεταξύ των λειτουργικών μερών του κτιρίου δηλαδή της αίθουσας γεννητριών, του πύργου διανομής ενέργειας και της δεξαμενής /πτώσης νερού. Ο ηλεκτρομηχανολογικός εξοπλισμός  κατασκευάστηκε από τη γερμανική εταιρεία AEG.

Πηγή: Αρχείο Α. Βαζάκα - Μ. Μανδαλάκη

H Ιδέα

Καθώς οι ανάγκες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος αυξάνονται, η ΔΕΗ προχωρά στη λειτουργία νέων εργοστασίων, και την παραχώρηση των μικρών -εκτός λειτουργίας- σταθμών παραγωγής ενέργειας προς την όποια χρήση τους από την τοπική κοινωνία.  Έτσι, ο πρώην Μικρός Υδροηλεκτρικός Σταθμός (ΜΥΗΣ)  Αγυιά μετατρέπεται, σε  Εκθεσιακός Χώρος Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε­).

Σκοπός  είναι:

α. Η ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με:

  • - τη διατήρηση της βιομηχανικής κληρονομιάς, του πολιτισμού και της ιστορίας του τόπου.

  • - θέματα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με χρήση Α.Π.Ε.

  • - θέματα επιστημονικού, τεχνολογικού και περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος.

  •  τη διατήρηση της  βιοποικιλότητας και τη διαχείριση των οικoτόπων.

β. Αναψυχή!

O ΜΥΗΣ και ο ευρύτερος υδροβιότοπος της Αγυιάς αποτελούν έναν πόλο έλξης για περιπατητές και φυσιολάτρες.

Η κοντινή του απόσταση από την πόλη των Χανίων προσελκύει ένα μεγάλο αριθμό ντόπιων και ξένων επισκεπτών με κύριο ενδιαφέρον τη χλωρίδα και πανίδα της περιοχής.

Συντελεστές

Διοίκηση έργου:

Περιφέρεια Κρήτης
(Κύριος του Έργου και φορέας χρηματοδότησης)
Περιφερειακή Αναπτυξιακή Εταιρεία Κρήτης Α.Ε.
(Φορέας Υλοποίησης)
Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος / Τμήμα Δυτικής Κρήτης
(Συντονιστής Εκπαιδευτικών δράσεων)

Διαχείριση έργου:

Περιφερειακή Αναπτυξιακή Εταιρεία Κρήτης Α.Ε.
Αντώνιος Παπαδεράκης, Πρόεδρος, Αντιπεριφερειάρχης Κρήτης
Μαρία Πετραντωνάκη, Διευθύντρια, Φυσικός

Τεχνική Επιστημονική Επιτροπή:

Αλέξανδρος Βαζάκας, Αρχιτέκτων, Αν. Καθ. Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πολυτεχνείο Κρήτης
Θεοχάρης Τσούτσος, Χημικός Μηχανικός, Καθ. Σχολής Χημικών Μηχανικών & Μηχανικών Περιβάλλοντος, Πολυτεχνείο Κρήτης
Νίκος Αναστασάκης, Φυσικός, Καθ., Υπεύθυνος Εργαστηριακού Κέντρου Φυσικών Επιστημών (Ε.Κ.Φ.Ε.) 
Μαρία Πετραντωνάκη, Φυσικός, Εκπρ. Περιφερειακής Αναπτυξιακής Εταιρείας Κρήτης Α.Ε.
Ματθαίος Φρατζεσκάκης, Πρόεδρος Πολιτιστικής Εταιρείας Κρήτης
Παναγιώτης Μπουρμπουράκης, Διευθυντής Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων Δ.Ε.Η. Ανανεώσιμες Α.Ε.

Έρευνα - Σχεδιασμός:

Μαρία Μαυροειδή, Ιστορικός - Βιομηχανική Αρχαιολόγος, Υπεύθυνη Ιστορικού Αρχείου Δ.Ε.Η.
Αλέξανδρος Βαζάκας, Αν. Καθ. Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πολυτεχνείο Κρήτης
Μυρτώ Κοντομιτάκη, Μουσειολόγος - Ιστορικός Τέχνης
Νίκος Αναστασάκης, Φυσικός, Καθ., Υπεύθυνος Ε.Κ.Φ.Ε. Χανίων
Μιχάλης Δρετάκης, Ορνιθολόγος, Ερευνητής, Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης

Γραφιστική επιμέλεια: Inglelandi Digital Agency

Contributors

Project management:

Region of Crete
(Head of Project and funder)
Regional Development Company of Crete S.A.
(Project execution)
Technical Chamber of Greece / Western Crete Section
(Coordinator of Educational activities)

Project administration:

Regional Development Company of Crete S.A.
Antonios Papaderakis, President, Vice Regional Governor of Crete
Maria Petrantonaki, Director, Physicist

Technical Scientific Group:

Alexandros Vazakas, Architect, Assoc. Prof. School of Architecture, Technical University of Crete
Theocharis Tsoutsos, Chemical Engineer, Prof. Chemical & Environmental Engineering School, Technical University of Crete
Nikos Anastasakis, Physics Prof., Head of E.K.F.E. (Laboratory Center of Physics Science), Chania
Maria Petrantonaki, Physicist, Rep. of Regional Development Company of Crete S.A.
Matthaios Frantzeskakis, President of the Cultural Society of Crete
Panagiotis Bourbourakis, Director of Small Hydroelectric Power Plants P.P.C. Renewables S.A.

Research - Design:

Maria Mavroidi, Historian - Industrial Archaeologist, Head of P.P.C. Historical Archives
Alexandros Vazakas, Architect, Assoc. Prof. School of Architecture, Technical University of Crete
Myrto Kontomitaki, Museologist - Art Historian
Nikos Anastasakis, Physics Prof., Head of E.K.F.E. (Laboratory Center of Physics Science), Chania
Michalis Dretakis, Ornithologist, Researcher, Natural History Museum of Crete

Graphic Design: Inglelandi Digital Agency

Newsletter

Ενημερωθείτε πρώτοι για όλες τις δραστηριότητες του Μικρού Υδροηλεκτρικού Σταθμού Αγυιά

TOP